การที่มีคำศัพท์เฉพาะเพื่ออธิบายรอยโรคต่างๆ เป็นสิ่งคำคัญ เนื่องจากโรคทางผิวหนังส่วนหนึ่งสามารถ วิจนิจฉัยได้จากการดูรอยโรค การอธิบายเพื่อสื่อความหมายไปในแนวทางเดียวกัน จะช่วยให้สามารถเข้าใจรอยโรคโดยที่ไม่ได้เห็น หรือสัมผัส ด้วยตนเองได้
... 1. Primary skin lesions
... 2. Secondary skin lesions
... 3. Special skin lesions
- Type of primary, secondary, or spacial skin lesions (e.g., papule,macule)
- Arrangement (e.g., ground lesions)
- Distribution (e.g., truncal,generalized)
..Macules _____Wheals
..Papules _____Vesicles
..Plaques _____Bullae
..Patches _____Pustules
..Nodules _____Cysts
-- Patch รอยโรคที่มีการเปลี่ยนแปลงเฉพาะสี ลักษณะแบนราบ เส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 1 ซม. เช่น Nevus flammeus,Vitiligo
-- Papule รอยโรคที่นูนแข็งเหนือระดับผิวหนัง ผิวอาจเรียบ ขรุชระหรือบุ๋มตรงกลาง เส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 0.5 ซม. เช่น Acrochonordon(skin tag),Basal cell carcinoma,Molluscum contagiosum,Intradermal nevi
-- Plaque รอยโรคที่นูนแข็งเหนือระดับผิวหนัง ผิวอาจเรียบ เส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 0.5 ซม. เช่น Bowen 's disease,Mycosis fungoides,Psoriasis,Eczema,Tinea corporis
-- Nodule รอยโรคแบบนูนแข็ง รูปร่างกลมหรือรี และ ลึกไปใต้ผิวหนัง เส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 1 ซม. เช่น Rheumatoid nodule,Tendon xanthoma,Erythema nodusum,Lipoma,Metastatic carcinoma
-- Cyst รอยโรคแบบนูน รูปร่างกลมหรือรี และ ลึกไปใต้ผิวหนัง เส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 1 ซม. เช่น Acne,Epidermal inclusion cyst,Pilar cyst
-- Vesicle ตุ่มน้ำใส มีของเหลวอยู่ภายใน อาจเป็นน้ำเหลืองหรือเลือดก็ได้ ผนังตุ่มมักบาง เส้นผ่าศูนย์กลางน้อยกว่า 1 ซม. เช่น เริม(Herpes simplex), อีสุกอีใส ,Herpes zoster,Dyshidrotic eczema,Contact dermatitis
-- Bulla ตุ่มน้ำใส มีของเหลวอยู่ภายใน อาจเป็นน้ำเหลืองหรือเลือด เส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 0.5 ซม. เช่น Pemphigus vulgaris,Bullous pemphigoid,Bullous impetigo
-- Pustule vesicle or bulla ตุ่มหนองสีเหลือง สีขาว หรือเขียว อาจเกิดที่ผิวหนังทั่วไปหรือที่รูขุมขน เช่นFolliculitis , Impetigo , Acne ,Pustular psoriasis
-- Wheal ผื่นผิวหนัง หรือเยื่อบุบวมนูน จากการบวมน้ำในชั้นหนังแท้ มีขอบเขต อาจจะเป็นpapule หรือเป็นplaque รูปร่างจะเปลี่ยนแปลง บวมเร็ว ยุบเร็ว และคัน พบมากใน urticaria อาจหายเองโดยไม่ต้องรักษา เช่น Urticaria,Dermographism,Urticaria pigmentosa
-- Verrucous เป็นผิวหนังที่ขรุขระคล้ายหงอนไก่
2. Secondary skin lesions
รอยโรคที่มีการเปลี่ยนแปลงมาจาก primary skin lesions โดยเกิดจาก scratching,scrubbing,or infection เช่น...
..Crusts _______Scale
..Ulcers _______Fissures
..Excoriations ___Scars
..Erosions
-- Crust สะเก็ดแห้งกรังบนผิวหนัง ของเนื้อเยื่อ,น้ำเหลืองและเลือด(scab)
-- Scale ขุยบางๆ หรือแผ่นสะเก็ดซึ่งเป็นผลจากการหลุดลอกตัวของผิวหนังชั้นบนสุดเร็วกว่าผิวหนังปกติ
-- Fissure ร่องรอยแตกของ ผิวหนังชั้นหนังกำพร้าจนถึงหนังแท้
-- Erosion รอยถลอกเกิดจากชั้นกำพร้าหลุดไป หายได้ไม่เป็นแผลเป็น
-- Ulcer รอยแผลที่เกิดจากชั้นกำพร้าหลุดไป เป็นแผลลึกไปถึงชั้นหนังแท้ หรือชั้นไขมันได้
-- Scar บริเวณที่มี fibrosis or new connective tissure ของชั้นหนังแท้
-- Atrophy ผิวหนังที่บางลงกว่าเดิม เป็นได้ ทั้งชั้นหนังกำพร้าหรือชั้นหนังแท้ รวมถึง ชั้นไขมัน การบางลงของผิวหนังชั้นหนังกำพร้าจะทำให้เกิดรอยย่นตื้นๆ และการบางลงของผิวชั้นหนังแท้หรือชั้นไขมันส่งผลให้เกิดรอยบุ่ม
-- Lichenification ผิวหนังที่แห้ง ด้าน หนาและ แข็ง กว่าปกติ เกิดจากการเกาหรือถูเรื้อรังเป็นเวลานาน
-- Excoriation รอยถลอกจากการเกาบนผิวหนังคล้ายรอยขีดข่วน
3. Special lesion
..Telangiectasias____Purpura
..Petechiae________Comedones
..Burrows_________Target lesions
-- Telangiectasia ภาวะเส้นเลือดฝอยขยายตัวผิดปกติ จากการขยายตัวของเส้นเลือดฝอย(capillaries,arterioles,or venules) มีลักษณะเห็นเป็นเส้นแขนงเส้นเลือดฝอยสีแดง แตกเป็นกิ่งก้านสาขาบริเวณผิวหนัง พบรอยโรคนี้ได้จากโรค เช่น dermatomyositis, SLE , progressive systemic sclerosis และ พบบ่อยในกลุ่มที่ใช้ยาทาสเตียรอยด์,ถูกแสงแดดเป็นเวลานานๆ อีกทั้งสามารถพบได้ที่เนื้องอกประเภท nodulo-ulcerative basal cell carcinoma
-- Burrow เป็นเส้นทางเดินตื้นๆของพยาธิใต้ผิวหนัง โดยผ่านผิวหนังชั้นหนังกำพร้า เช่น ตัวหิด ไร บริเวณข้อมือ และ ง่ามนิ้ว
-- Comedo คือการสะสมไขมันและเศษผิวหนังที่หลุดลอก มีการอุดตันที่รูขุมขน จนเกิดเป็นสิวอุดตันได้ ซึ่งแบ่งเป็น 2 ชนิด คือ สิวหัวเปิด (สิวหัวดำ) และ สิวหัวปิด (สิวอุดตันที่ไม่มีรูเปิด)
-- Petechiae เป็นจุดเลือดออกขนาดเล็กในชั้นผิวหนัง (เล็กกว่า purpura) ซึ่งมีขนาดเล็กกว่า 5 มม.
-- Purpura เป็นจุดเลือดออกขนาดเล็กในชั้นผิวหนัง ขนาดใหญ่มากกว่า 5 มม.
-- Target lesion รอยโรคคล้ายเป้ายิงธนู ประกอบไปด้วย 3 ส่วน คือ ตรงกลางมีสีเข้ม วงรอบนอกออกมามีสีจางกว่า และริมสุดสีแดง ซึ่งพบได้ในโรค erythema multiforme
Color or pigmentation
-- Depigmentation ไม่มีเซลล์สร้างเม็ดสี ที่เรียกว่า melanocytes จึงทำให้ไม่มีสี พบในโรคด่างขาว
-- Hypopigmentation ผิวสีอ่อนหรือจางกว่าสีผิวปกติ เกิดจาก มีจำนวน melanocytes ปกติ แต่การผลิตเม็ดสีลดลง พบได้ในโรค tuberous sclerosis
-- Hyperpigmentation ผิวสีเข้มกว่าผิวปกติ พบได้ในโรค junctional nevi, cafe au laitmacules(neurofibromatosis)
-- Erythematous ผิวมีสีแดง
Arrangements or configurations
-- Annular ใช้อธิบายรอยโรคที่มีลักษณะคล้ายแหวน (ring-shaped) พบลักษณะ Annular plaques ได้ในโรค granuloma annular ,tinea corporis(ring worm) ,and erythema marginatum
-- Gyrate ใช้อธิบายรอยโรคที่โค้งเป็นวง (to turnaround in a circle) พบน้อย เช่น erythema gyratum repens
-- Dermatomal ใช้อธิบายรอยโรคที่เกิดตาม แนวของเส้นประสาทที่ผิวหนัง(neurocutaneous dermatomes) เช่น โรคงูสวัด พบว่าเป็น grouped vescicles on an erythematous base in a dermatomal distribution
-- Linear ใช้อธิบายรอยโรคที่เป็นเส้น เช่น allergic contract dermatitis to poison ivy;ลักษณะ linear erythematous papules or vescicles
-- Grouped ใช้อธิบายลักษณะการรวมกลุ่มของรอยโรค เช่น herpes simplex ; ลักษณะ grouped vesicles on an erythematous base
Koebner phenomenon
การเรียงตัวของผื่นเป็นทางยาวบนรอยเกา หรือรอยแผล พบได้ใน lichen planus, lichen nitidus ,and psoriasis
Location สามารถบ่งชี้ถึงโรคนั้นๆได้
เช่น Seborrheic dermatitis พบรอยโรคที่บริเวณ scalp,nasolabial fold,retroauricular areas,eyelids,eyebrows and presternal areas ยกเว้น ตามแขนขา ส่วน Psoriasis พบรอยโรคที่บริเวณ extremities( elbows,knees) ,intergluteal fold, scalp, and nails
2 ความคิดเห็น:
ดีมากเลย ขอบคุณมากๆค่ะ ^^
ครบมาก ขอบคุณค่า
แสดงความคิดเห็น